Condoleezza Rice: Việt Nam 'là ngạc nhiên lớn nhất'
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Cựu ngoại trưởng Mỹ Condoleezza Rice từng viết Việt Nam "là ngạc nhiên lớn nhất" trong thời gian bà làm cho chính phủ Mỹ.
Bà Rice viết như vậy trong hồi ký No Higher Honor: A Memoir of My Years in Washington, in năm 2012.
Lần tiếp xúc đầu tiên của bà Rice với phía Việt Nam là tại một hội nghị của Liên Hiệp Quốc năm 2001.
Thủ tướng Việt Nam Phan Văn Khải nói: "Điều quan trọng nhất cho Việt Nam là gia nhập WTO."
Bà Rice viết trong hồi ký rằng khi nghe vậy, bà nghĩ: "Hồ Chí Minh hẳn đang lảo đảo trong mộ." [Nguyên văn tiếng Anh trong sách: "Ho Chi Minh must be spinning in his grave."]
"Và rồi, khi nhìn thấy Việt Nam lần đầu tại hội nghị Apec [2006], tôi chắc chắn rằng người chiến thắng trong cuộc chiến dài, đau khổ mà tôi biết khi còn bé quả thực đang xoay người trong lăng mộ được gìn giữ cẩn thận."
"Dân số vô cùng trẻ - hình như không có người già - thật khát vọng, thích kinh doanh và rất thân Mỹ."
Bà Rice kể: "Colin Powell từng nói Mỹ cần xem Việt Nam như một đất nước, chứ không phải cuộc chiến. Thật không khó làm bước thay đổi đó khi đứng trên đường phố của quốc gia trẻ trung năng động."
Vẫn có tự do
Trong hồi ký, bà Rice nói tiếp: "Tuy vậy, tình hình chính trị chưa đi cùng cơn sốt kinh tế."
"Đảng Cộng sản Việt Nam tồn tại qua biện pháp thường thấy: đàn áp đối lập, trừng phạt những ai bước qua lằn ranh của đối kháng chính trị."
"Đã có rất ít tiến bộ về tự do tôn giáo, kể cả cho các nhà thờ không đăng ký. Nhưng có nhiều nỗ lực thúc đẩy Đảng đi tới thay đổi chính trị."
"Dẫu sao, phiên bản đàn áp Việt Nam vẫn ít lộ rõ hơn so với các nhà nước độc đoán khác, và người dân có vẻ hưởng thụ chút ít tự do cá nhân."
Bà Rice nhận xét ngay cả giới lãnh đạo "có vẻ cũng thấy sự trớ trêu khi Đảng Cộng sản đi theo thị trường tự do".
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Gặp Tổng Bí thư giờ chót
Trong hồi ký, bà Rice cũng tiết lộ Việt Nam, khi đăng cai Apec năm 2006, chỉ đề nghị tổng thống Mỹ George Bush gặp Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh vào phút chót.
Bà kể: "Ngoại trưởng [Việt Nam] kéo tôi ra sau cuộc gặp với thủ tướng. Ông nhờ: "Tổng thống có thể đến gặp Tổng bí thư Đảng Cộng sản không?"
"Ông ấy có thể tạo nên nhiều rắc rối nếu cảm thấy bị bỏ qua." [Nguyên văn tiếng Anh trong sách: "He can make a lot of trouble if he feels ignored."]
Bà Rice tự hỏi vì sao yêu cầu không được nêu sớm hơn, nhưng bà báo lại cho Tổng thống Bush và cố vấn an ninh quốc gia Steve Hadley.
Tại cuộc gặp, Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh nói ông Hồ Chí Minh "đã nhìn thấy trước sự hợp tác giữa Mỹ và Việt Nam".
Bà Rice viết trong hồi ký về cảm giác khi nghe: "Ông ta nhìn thấy trước vào khi nào?"
Bà Condoleezza Rice là ngoại trưởng Mỹ dưới thời tổng thống George W. Bush từ 2005 đến 2009, sau khi đã là cố vấn an ninh quốc gia cho ông Bush.
